Kurs Pilota Wycieczek, czyli krótko o tym jak wyglądało zdobycie przeze mnie tych ważnych uprawnień turystycznych. Zapraszam do lektury.

Wstęp:

Jak wspomniałem we wcześniejszych relacjach związanych z kursami, kilka lat temu wyznaczyłem sobie pewną ścieżkę do realizacji marzeń turystycznych. Tym głównym celem był oczywiście Przewodnik Górski Sudecki. Uprawnienie to udało mi się zdobyć w 2021 roku, a wcześniej w 2018 roku zostałem Przewodnikiem Terenowym PTTK po Województwie Opolskim. Pozostało jednak ostatnie ważne uprawnienie w branży turystycznej, które chciałem zdobyć i tym samym domknąć pewną całość.

Mowa o uprawnieniach Pilota Wycieczek. Na początku 2022 roku pojawiła się oferta z Warszawskiego Oddziału Przewodnickiego na kurs Pilota Wycieczek w formule online. Okazało się, że nie tylko ja planuję zrealizować ten kurs – było więcej chętnych. Pewnego dnia podczas rozmów z kol. Marcinem Nowakiem, zrodził się pomysł, że skoro są chętni to może uda się zorganizować kurs stacjonarny w Nysie we współpracy z uczelnią, która niegdyś słynęła z organizacji szkoleń na Pilota Wycieczek. Mowa o Wyższej Szkole Teologiczno-Humanistycznej w Nysie. Szybko udało się nam zebrać grupę i już w pierwszy weekend lutego spotkaliśmy się w jednej z sal WSTH Nysa na rozpoczęciu kursu Pilota Wycieczek. Szefem kursu został Marcin Nowak – Prezes Oddziału PTTK Tryton w Nysie, doświadczony Pilot Wycieczek. Szkoła przygotowała dla nas specjalną ofertę kursu, ten bowiem został skumulowany tak abyśmy w drugiej połowie marca mogli przystąpić do egzaminów PTTK. Wszystko po to żeby przed rozpoczęciem sezonu zdobyć uprawnienia. Nasz kurs miał głównie formę zajęć teoretycznych, zaplanowano także dwie wycieczki, jedną pieszą po Nysie oraz wycieczkę autokarową po Województwie Opolskim.

Zajęcia teoretyczne

Sobota, 5 luty 2022 r., spotykamy się w znanej nam już w większości jednej z sal Wyższej Szkoły Teologiczno-Humanistycznej w Nysie. Rozpoczynamy nową przygodę z kursem Pilota Wycieczek, a nasze spotkanie otwiera dyrektor WSTH Nysa dr Bożena Węcka. Podczas inauguracji kursu wita nas, a także przedstawia kierownika naszego kursu kol. Marcina Nowaka.

Ponadto informuje nas, że wykładowcami będą także Anatol Bukała oraz Jerzy Kiełb. Cała trójka to świetni fachowcy w dziedzinie turystyki i bezpieczeństwa. Właśnie w ten sposób chciałbym przybliżyć zajęcia teoretyczne, w formie omówienia zajęć prowadzonych przez konkretnych wykładowców.

Wracając do kursu to według planu już pod koniec marca będziemy mogli przystąpić do egzaminu PTTK na zdobycie uprawnień, co nas bardzo cieszy ze względu na to, że zakończymy przygodę przed rozpoczęciem sezonu.

Jerzy Kiełb

Tuż po inauguracji kursu rozpoczynamy nasze pierwsze zajęcia. Szkolenie rozpoczynamy od zajęć z zakresu udzielania pierwszej pomocy, oczywiście z ekspertem w tej dziedzinie – Jurkiem Kiełbem. Przygotował on dla nas krótkie zajęcia teoretyczne podczas których dowiedzieliśmy się jak udzielać pomocy przy różnego rodzaju zagrożeniach. Ponadto przeprowadził zajęcia praktyczne z pierwszej pomocy. Jak zawsze zajęcia poprowadzone były w bardzo ciekawy sposób, bowiem Jerzy Kiełb jest znanym pasjonatem pierwszej pomocy. Podczas ćwiczeń praktycznych przećwiczyliśmy przede wszystkim prowadzenie RKO.

Anatol Bukała

Tego samego dnia, po zajęciach z pierwszej pomocy spotkaliśmy się jeszcze z Anatolem Bukałą, który przygotował dla nas zajęcia z zakresu podstaw prawnych w turystyce, ogólnych zasad BHP w turystyce oraz przepisów prawnych dotyczących zawodu pilota. Ponadto na koniec zajęć omówiliśmy także czym jest dziedzictwo kulturowe i w jaki sposób interpretować je w zawodzie pilota.

Z Anatolem spotkaliśmy się jeszcze jeden raz. Podczas drugich zajęć omówiliśmy wybrane elementy zagospodarowania turystycznego, począwszy od definicji przez całą bazę i infrastrukturę związaną z zawodem pilota i ogólnie turystyką.

Marcin Nowak

Największą część zajęć na kursie spędziliśmy na spotkaniach z Marcinem Nowakiem, szefem naszego kursu. W trakcie spotkań duży nacisk położony został na geografię turystyczną Polski i Europy. Podczas tych zajęć szczegółowo omówiliśmy najważniejsze atrakcje Polski oraz główne kierunki ruchu turystycznego Polaków na terenie Europy. Drugim ważnym przedmiotem podczas zajęć z Marcinem był przedmiot pod nazwą „Pilot a grupa”. Można powiedzieć, że była to taka podstawa. W trakcie wykładów mogliśmy się dowiedzieć czym jest zawód pilota, jaka jest metodyka pracy podczas różnego rodzaju imprez, wszystko to było okraszone licznymi przykładami z bogatego doświadczenia Marcina.

Marcin przygotował także dla nas zajęcia praktyczne podczas których mogliśmy popracować z mikrofonem czy także zajęcia z zakresu pracy z mapą (orientacja, wyznaczanie azymutów czy ustalanie odległości). Ponadto nasze spotkania obejmowały również zajęcia z zakresu historii sztuki czy architektury.

W taki sposób wyglądały nasze zajęcia teoretyczne w nieco skumulowanej formie. Te miały nas przygotować do dwóch wycieczek praktycznych, które przewidywał nasz program. Niestety w programie nie udało się wprowadzić wyjazdu autokarowego z noclegiem bowiem utrudniła nam to pandemia COVID-19 i obostrzenia. Stąd też program przewidywał wycieczkę po Nysie oraz jednodniowy wyjazd autokarowy po Województwie Opolskim.

Wycieczka po Nysie

Jak wspomniałem wyżej nasz program kursu przewidywał dwie wycieczki: pieszą po Nysie oraz autokarową. Jako pierwsze ruszyliśmy na spacer po Nysie, a naszym opiekunem w dniu zajęć był oczywiście szef kursu Marcin Nowak.

W niedzielę, 27 lutego 2022 r. spotkaliśmy się w Nysie na dziedzińcu Bastionu św. Jadwigi. Tutaj rozpoczynamy naszą wycieczkę. Wszystkie ciekawostki przedstawiać nam dzisiaj będzie Marcin, ponadto zwracać będzie uwagę na typową pracę pilota w terenie, dlatego też nasz spacer zaczynamy od wizyty w Punkcie Informacji Turystycznej. Tutaj odwiedzamy izbę muzealną, mamy możliwość zobaczyć jak funkcjonuje informacja turystyczna, a na dodatek ruszamy na zwiedzanie nowej ekspozycji Multimedialnej Trasy Turystycznej.

Następnie z Bastionu św. Jadwigi ruszamy na spacer szlakiem miejskim, który doprowadza nas pod pomnik Patriotom Polskim, gdzie robimy sobie pamiątkowe wspólne zdjęcie. Dalej kierujemy się do Wieży Wrocławskiej. Tutaj niespodzianka bowiem mamy załatwione wejście i możemy wejść do środka, aby poznać ekspozycję oraz zobaczyć panoramę miasta z góry. Osobiście ostatni raz na wieży byłem jeszcze przed wielkim remontem centrum, także patrząc dziś na rynek z góry to robi to wszystko wrażenie.

Z góry obserwujemy także kolejny cel naszego spaceru, a mianowicie Kościół św. Barbary. Obiekt ten powstał na przełomie XIV/XV wieku jako kaplica szpitala Świętej Barbary. Szpital, który pełnił rolę przytułku dla ubogich mieszczanek powstał wcześniej, prawdopodobnie w 1341 roku. Wskutek kolejnych modernizacji w stylu renesansu i baroku kościół zatracił swe pierwotne gotyckie cechy stylowe. Wyraźnie widoczna jest elewacja szczytowa z pięcioma strefami blend, które w architekturze symbolizować mają fakt, że w domu Pana mieszkań jest wiele.

Od około 1741 roku należał do zakonu franciszkanów aż do sekularyzacji w 1810 roku, kiedy to został przekazany wyznawcom religii protestanckiej. Zmieniono także w tym czasie wyznanie na kościół Chrystusa, gdyż protestanci nie uznają kultu świętych. Kościół po restauracji w latach 1938-1939 został końcem wojny częściowo zniszczony. Po odbudowaniu obecnie należy do gminy ewangelicko-augsburskiej oraz do zielonoświątkowców.

Dziś mamy niebywałą okazję, bowiem dzięki koleżance Violi, mamy możliwość wejść do środka tej świątyni, która na co dzień nie jest dostępna. Wewnątrz kościół nie posiada jakiś większych zdobień bowiem jest przystosowany do nabożeństw  zielonoświątkowców, ale to też dla nas ciekawostka zobaczyć wnętrze. Viola prowadzi nas także w miejsce zakrystii, gdzie znajduje się ciekawa płaskorzeźba z kartuszem herbowym, należącym prawdopodobnie do jednego z biskupów wrocławskich.

Z Kościoła św. Barbary ruszamy dalej ulicą Wrocławską w kierunku rynku, gdzie odwiedzamy najważniejszy zabytek miasta czyli Bazylikę św. Jakuba i św. Agnieszki. Tutaj wewnątrz spędzamy dłuższą chwilę na zwiedzaniu obiektu.

Następnie wychodzimy i ruszamy do naszych samochodów. Nasz cel to Aleje Wojska Polskiego i Kościół św. Elżbiety Węgierskiej. Obiekt powstał w latach 1902-1911. Ta monumentalna neoromańska świątynia zaprojektowana została przez franciszkanina Mansuetusa Fromma. Posiada cechy charakterystyczne dla architektury sakralnej państwa pruskiego z końca XIX i początku XX wieku. W swoim założeniu kościół miał podkreślać istotne treści historyczne i wyrażać ciągłość tradycji Kościoła. Wewnątrz znajdują się interesujące stalle z glinianymi rzeźbami, które przygotowano jako formę dla drewnianych.

Kościół wchodzi w skład zespołu klasztornego zakonu franciszkanów, a my mamy dziś kolejną niesamowitą okazję bo dzięki uprzejmości ojca Jeremiasza możemy wejść do środka i poznać zakamarki tego miejsca. Sam klasztor skrywa ciekawostkę jaką jest biblioteka, do której ruszamy na początek. Od pewnego czasu trwają prace nad przywróceniem jej dawnej świetności. Znajduje się tutaj kilkanaście tysięcy woluminów. Mniej więcej połowa księgozbioru to dzieła o charakterze religijnym, szczególnie liczne teksty z zakresu szeroko pojętej duchowości, mariologii, biblistyki, dziejów Kościoła i religii i in. Nurt literatury świeckiej obejmuje beletrystykę polską i powszechną, wiedzę o literaturze i języku, liczne utwory klasyków, biografie, psychologię i filozofię. Szczególnie obfity jest dział historyczny, reprezentowany zarówno przez monumentalne i wnikliwe opracowania naukowe, jak i beletrystykę oraz wspomnienia związane dziejami Polski, Europy i świata, a zwłaszcza z historią II Wojny Światowej.

Bardziej praktycznie usposobiony czytelnik znajdzie też poradniki z różnych dziedzin życia, reportaże, książki podróżniczo-geograficzne czy też liczne pozycje z zakresu wychowania dzieci i młodzieży. Miłośnicy dobrej kuchni wyszukają sobie książki kulinarne, a esteci, wrażliwi na piękno – liczne albumy krajoznawcze i malarskie. W skrócie: każdy znajdzie tutaj coś dla siebie.

Razem z ojcem Jeremiaszem ruszamy także do kościoła, który możemy dokładnie zwiedzić. Odwiedzamy także zakrystię, a co ważne ojciec zabiera nas także na spacer po klasztorze (zaglądamy m.in. do refektarza) oraz na chór kościoła. Z góry świątynia wygląda bardzo ciekawie. Na koniec naszej wycieczki ojciec Jeremiasz zaprasza nas także do kaplicy klasztornej.

Wizyta w Kościele Franciszkanów to była świetna lekcja historii. Ojciec Jeremiasz pokazał nam wiele ciekawostek. Tym samym nasza wycieczka po Nysie dobiega końca, bowiem na sam koniec ruszamy jeszcze do Kościoła Werbistów. Akurat trafiamy na moment mszy świętej dlatego też nasz spacer kończymy w nowej kawiarni „Kawałek nieba” na pysznej kawie i ciastku. Polecam wszystkim ten obiekt prowadzony przez ojców Werbistów.

Objazd trasy kursowej

Nasz kurs powoli dobiega końca. Pod koniec zajęć teoretycznych Marcin Nowak przekazał nam wytyczne dotyczące naszej wycieczki autokarowej, która zarazem miała być egzaminem wewnętrznym kończącym nasze szkolenie. Każdy z nas otrzymał fragment trasy do poprowadzenia, a nasz wyjazd miał wieść z Nysy do Przydroża Małego gdzie mamy odwiedzić sanktuarium na Szwedzkiej Górce oraz tamtejszy pałac.

Dalej nasza trasa miała prowadzić przez Korfantów, Łambinowice do Tułowic, oczywiście ze zwiedzaniem miejscowości. Następnie plan przewidywał wizytę w Parku Dendrologicznym w Lipnie oraz przejazd do Kopic i Grodkowa na zwiedzanie miejscowości. Ostatnie miejscowości na naszej trasie to Bąków, Sulisław, Biechów i Wójcice. Mi osobiście przypadł do poprowadzenia fragment z Biechowa do Wójcic i zwiedzanie tamtejszego Sanktuarium Matki Boskiej Łopatyńskiej.

Aby dobrze przygotować się do wycieczki postanowiliśmy sobie zorganizować wzorem kursu terenowego objazd trasy. Ten zrealizowaliśmy w niedzielę, 6 marca 2022 r. Wczesnym rankiem dwoma samochodami ruszyliśmy z Nysy na objazd trasy. Całość zajęła nam cały dzień, udało nam się odwiedzić wszystkie miejscowości i ważniejsze atrakcje. Zbudowaliśmy zarys naszej wycieczki i to co będziemy chcieli pokazać uczestnikom, bowiem będziemy mieli małe utrudnienie. Oprócz komisji egzaminacyjnej na wycieczce będą także ludzie z zewnątrz, także przed nami sprawdzian, choć mniej nas stresuje bo w większości jesteśmy już przewodnikami.

Wycieczka egzaminacyjna

Nastał w końcu czas naszego głównego sprawdzianu kursowego. Niedziela, 20 marca 2022 r., wczesnym rankiem spotkaliśmy się przy ulicy Poznańskiej w Nysie. Tutaj o godzinie 7:00 podjechał autokar firmy DANTUR Grodków i rozpoczęła się nasza praca. Naszym zadaniem było nie tylko opowiadanie na trasie, ale wykonywanie wszystkich zadań pilota o których uczyliśmy się na wykładzie. Także musieliśmy przede wszystkim opiekować się grupą, a że w większości jesteśmy przewodnikami to mieliśmy utrudnienie – opowiadanie na trasie w szczegółach. Nad przebiegiem wycieczki czuwała komisja egzaminacyjna w składzie: Anatol Bukała, Jarosław Srębacz, Wojciech Olszewski i Marcin Nowak.

Jako pierwszy uczestników w autokarze przywitał Krzysztof Herman, który skierował autokar do znanego Kościoła pielgrzymkowego pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej na Szwedzkiej Górce. Tu sprzedał nam cenne informacje, zrobiliśmy zdjęcie pamiątkowe i ruszyliśmy dalej. Następnie z Bartoszem Paterem ruszyliśmy na zwiedzanie Pałacu w Przydrożu Małym, słynącego ze spotkania króla Prus Fryderyka II z marszałkiem wojsk austriackich, Wilhelmem Reinhardem von Neippergiem. Tajna konferencja jak się później okazało była początkiem nowej historii Śląska i Nysy.

Następnym punktem na trasie było miasto Korfantów. Tu po mieście oprowadzał nas Grzegorz Rudecki prezentując najciekawsze zakamarki miasta z pięknym kościołem barokowym św. Trójcy. Następnie Paweł Kostrzewa zmienił klimat wycieczki i zaprezentował nam dawny obóz jeniecki w Łambinowicach. Tu szeroko dowiedzieliśmy się o historii tego miejsca i wielu ciekawostkach. Ogromne wrażenie zrobił na uczestnikach stary cmentarz. Kolejnym prowadzącym była Wioletta Gołębiowska, która przeniosła nas w czasy kiedy Tułowice produkowały pełną parą słynną porcelanę.

Z Tułowic było już blisko do najstarszego na terenach województwa opolskiego arboretum w Lipnie. Po tym cennym przyrodniczo miejscu prowadził Łukasz Jasek, który również doprowadził nas na obiad. Pyszne placki ziemniaczane i kotlety schabowe pomogły nabrać siły na nowe wyzwania. Następnie Marta Hamerla-Pater pokazała nam perłę turystyczną tego dnia czyli pięknie odnowione mauzoleum rodu Schaffgotsch oraz wyjątkowo okazałe ruiny pałacu. Z Joanną Sokołowską udaliśmy się do Grodkowa, aby dowiedzieć się o historii tego bardzo ciekawego miasta i jego mieszkańcach.

Drugą część Grodkowa i miejscowość Bąków słynącą z zachowanego do dziś stołu sędziowskiego, gdzie w średniowieczu zapadały różne wyroki zaprezentował nam Tomasz Drozdowski. W Bąkowie przy stołach przygotowaliśmy dla uczestników wycieczki scenkę rodzajową, która cieszyła się wielkim uznaniem. Zademonstrowaliśmy w jaki sposób mógł wyglądać sąd w średniowieczu przy takim stole. Śmiechu było co niemiara.

Następnie autokar ruszył do pałacu Sulisław. Małgorzata Porosiło opowiedziała nam ciekawą historię tego miejsca, dziś to najbardziej luksusowy hotel naszego województwa. W komnatach pałacowych mamy możliwość wypić kawkę i chwilę odpocząć.

Z Mirosławem Czekałą wyruszamy do Biechowa. Tu również historia pałacu, kaplicy, ciekawej opowieści rodowej i jesteśmy gotowi wyruszyć na ostatni punkt zwiedzania czyli Wójcice. Na sam koniec to ja zajmuję miejsce na pilotce i mam przyjemność przedstawić kilka ciekawostek o mijanych miejscowościach. W samych Wójcicach (a raczej dzielnicy miasta, bowiem od kilku lat nie ma już sołectwa, te zostało wcielone do granic administracyjnych Otmuchowa), ruszamy na zwiedzanie sanktuarium. Te jest otwarte, w środku kustosz obiektu zapala nam światło i mamy możliwość zobaczyć słynący cudami, przewieziony po II Wojnie Światowej z Łopatynia, obraz Matki Boskiej Łopatyńskiej. Przy tym przedstawiam uczestnikom historię obrazu jak i jego kultu.

Kiedy opadły kurze, uczestnicy wyruszyli do domów, nasi kursanci z komisją podsumowali cały dzień wycieczkowy. Ważną informacją jest fakt, iż wszyscy zaliczyli to zadanie i mogli przystąpić do ostatnich egzaminów.

Egzamin

Nastał czas opisać ostatni element związany z kursem pilota. Jak każdy kurs także i ten musiał się zakończyć egzaminem na zdobycie uprawnień PTTK. Termin egzaminu ustalono na piątek, 25 marca 2022 r. Poznaliśmy też skład komisji egzaminacyjnej w skład której weszli: Zbigniew Perdak (przewodniczący), Anatol Bukała (członek komisji), Jarosław Srębacz (członek komisji) i Marcin Nowak (członek komisji). Sam egzamin miał się składać z dwóch części: testu oraz egzaminu ustnego.

Stres tego dnia był niesamowity, choć tak naprawdę każdy z nas chciał podejść na luzie. Do egzaminu przystąpiła prawie cała grupa, zabrakło kol. Mirka. Przed samym egzaminem kol. Asia wszystkim na szczęście i pamiątkę wręczyła ołówki Koh-I-Noor, o których rozmawialiśmy omawiając geografię turystyczną Europy. Na początek komisja wpuściła do sali pojedyncze osoby i wyznaczała miejsca w których mieliśmy siedzieć. Mówiąc krótko zostaliśmy rozsadzeni po sali. Chwilę później dostaliśmy testy i nastał czas rozwiązywania. Trzeba przyznać, że test był trudny o czym świadczą wyniki bowiem do drugiego etapu zakwalifikowali się tylko: Marta Hamerla-Pater, Joanna Sokołowska, Krzysztof Herman, Paweł Kostrzewa, Łukasz Jasek i ja.

Także czekały nas jeszcze chwile stresu. Rozpoczął się drugi etap, który polegał na tym, że każdy z nas odpowiadał na pytania komisji egzaminacyjnej losując zestaw. Zestaw składał się z trzech pytań dotyczących wiedzy z zakresu kursu. Ja osobiście wylosowałem pytanie dotyczące znanych uzdrowisk na świecie, ponadto otrzymałem zadanie z pracy na mapie.

Chwilę później komisja zaprosiła nas wszystkich do sali i oznajmiła, że nowymi pilotami wycieczek zostali: Marta Hamerla-Pater, Krzysztof Herman, Paweł Kostrzewa i Adrian Kołodziej. Wielka radość dla mnie, bowiem w ten sposób udało mi się domknąć wyznaczony przeze mnie kilka lat temu kierunek działania. Wszystkie uprawnienia, które chciałem zdobyć – udało mi się! Bardzo się z tego powodu cieszę, choć tak naprawdę wiem, że to dopiero początek przygody. Przewodnik uczy się całe życie, a mi w głowie siedzą kolejne kursy i szkolenia.

Teraz jednak nastał czas świętowania, bowiem po zakończonym egzaminie, całą grupą udaliśmy się na Fort II. Na nasze zaproszenie dołączyli do nas członkowie komisji. A na miejscu czekał już na nas poczęstunek przygotowany przez Krzysia Hermana i rozpoczęła się impreza do białego rana przy akompaniamencie gitary Grzesia. Mimo, że nie wszyscy zakończyli egzamin z wynikiem pozytywnym, dla nas w gronie przyjaciół zabawa była przednia i na pewno to jeszcze kiedyś powtórzymy.

Podczas IV Rajdu Porozumienia Sudeckiego, czyli flagowej imprezy organizowanej przez porozumienie Oddziałów PTTK z Nysy, Kłodzka i od niedawna Ząbkowic Śląskich, uroczyście zostały wręczone mi oraz koledze Pawłowi Kostrzewa legitymacje Pilota Wycieczek wraz z blachą pilocką. Miło było zostać tak wyróżnionym przy ponad 200 osobach, uczestnikach rajdu. W ten sposób zakończyliśmy ostatecznie przygodę z Kursem Pilota.

Podsumowanie

W taki sposób dobiegła kolejna, choć krótka, to jednak wspaniała turystyczna przygoda. W większości z ekipą, która przystąpiła do kursu, znamy się od lat. Na szkoleniu mogliśmy poznać nową koleżankę Violę. Także atmosfera na kursie była wspaniała, bo zadbali o nią ludzie. Kolejna cenna wiedza zdobyta, jak się okazuje zawód pilota jest zgoła inny aniżeli przewodnika. Inne zadania są przewidziane dla pilota i warto było się z tym zapoznać. Kolejne uprawnienie zdobyte i jak wspomniałem pewna całość domknięta, ale to jeszcze nie koniec. Planujemy kolejne kursy i szkolenia, w głowie rodzą się pewne pomysły, a czas pokaże. Wszystko przed nami, to dopiero początek naszej turystycznej przygody.