Szrenica i Śnieżne Kotły

Szrenica i Śnieżne Kotły to dwa cele wycieczki w odbytej w ramach kursu na Przewodnika Górskiego Sudeckiego. Zapraszam.

Trasa:

Szklarska Poręba wyciąg – Wodospad Kamieńczyka – Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej – Szrenica – Śnieżne Kotły – Rozdroże pod Wielkim Szyszakiem – Śnieżne Stawki – Schronisko PTTK pod Łabskim Szczytem – Szklarska Poręba wyciąg

Długość: ok. 22 km

Punkty GOT: 33

Mapa:

Relacja:

W dzisiejszej relacji zapraszam na dosyć nietypowy opis. Będzie to fragment wycieczki odbytej w ramach kursu na Przewodnika Górskiego Sudeckiego, a także fragment mojej prywatnej wycieczki. Postanowiłem stworzyć jedną relację z propozycją zdobycia Szrenicy (1362 m n.p.m.) oraz Śnieżnych Kotłów. Początek wpisu (wędrówka od Kamieńczyka) to relacja z 2015 roku z mojej wycieczki na Szrenicę, a od górnej stacji wyciągu to będzie już opis kursowej wycieczki z Roksaną Knapik jaką odbyliśmy w tym roku, a dokładniej w jedną z czerwcowych sobót (19.06.2021 r.).

Naszą wycieczkę rozpoczynamy w Szklarskiej Porębie przy ulicy Uroczej, gdzie można zostawić samochód i stąd ruszyć w stronę dolnej stacji wyciągu krzesełkowego na Szrenicę (1362 m n.p.m.). Dalej ruszamy czarnym szlakiem turystycznym w kierunku rozdroża pod Kamieńczykiem, gdzie wchodzimy na czerwony Główny Szlak Sudecki. Ta część spaceru to głównie wędrówka leśnymi ścieżkami.

Wędrując docieramy do pierwszej atrakcji na naszym szlaku. Docieramy do kasy, gdzie zaopatrujemy się w bilety i schodzimy po kamiennych schodach do Wąwozu Kamieńczyka, gdzie znajduje się najwyższy wodospad w polskich Sudetach, a mianowicie Wodospad Kamieńczyka o wysokości 27 metrów. Tworzą go wody potoku Kamieńczyka, które spadają trzeba kaskadami. Przed II wojną światową wodospad posiadał status pomnika przyrody, obecnie jest to obszar ochrony ścisłej, wchodzący w skład Karkonoskiego Parku Narodowego. Jest to bardzo malownicze miejsce, które na pewno warto odwiedzić. Po wyjściu z kanionu i przejściu kilkudziesięciu metrów dalej naszym oczom wyłania się Schronisko Kamieńczyk, będące prywatnym obiektem.

Za schroniskiem wchodzimy na teren Karkonoskiego Parku Narodowego i dalej wędrując Głównym Szlakiem Sudeckim, rozpoczynamy wspinaczkę kamienną drogą na Halę Szrenicką. W pewnym momencie droga ta zamienia się w chodnik i w taki sposób wyprowadza nas na wspomnianą halę, gdzie znajduje się Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej położone na 1195 m n.p.m. Obiekt był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Na miejscu obecnego schroniska w 1786 roku postawiono budę pasterską, którą nazwano „Nowa Buda Śląska”. Wkrótce buda pasterska została przekształcona w gospodę, a następnie w schronisko. W 1895 przebudowano cały obiekt, wzorując się na schronisku Petrova bouda. W 1909 roku dobudowano do niego dwupiętrowy murowany budynek z werandą według projektu braci Albert z Jeleniej Góry – połączyli oni w jedno obiekt z XVIII wieku i ten z 1895. Od 1950 r. pozostaje w PTTK jako „Schronisko na Hali Szrenickiej”.

Sama Hala Szrenicka położona na wysokości od 1 150 do 1 300 m n.p.m. jest wysokogórską łąką torfową, a także świetnym punktem widokowym na Góry Izerskie. Możemy dostrzec tutaj Smrek (1124 m n.p.m.), Stóg Izerski (1107 m n.p.m.), najwyżej położoną kopalnię w Polsce – a mianowicie Kopalnię Kwarcu Stanisław, Wysoki Kamień (1058 m n.p.m.) czy zabudowania Szklarskiej Poręby.

Z Hali Szrenickiej ruszamy zielonym szlakiem w stronę górnej stacji wyciągu krzesełkowego. Po drodze mijamy tzw. Końskie Łby, czyli formację skalną składającą się z kilku granitowych ostańców, które swoim charakterystycznym kształtem przypominają końskie łby. Fantazyjne kształty skały to efekt złożonego i długotrwałego procesu erozyjnego i denudacyjnego. Najpierw woda wnikająca w skały wzdłuż spękań skalnych wielokrotnie zamarzała i rozmarzała pomiędzy ziarnami mineralnymi, krusząc je. Prawdopodobnie działo się to w czasie zlodowacenia bałtyckiego, a może i wcześniejszych zlodowaceń. Późniejsza erozja doprowadziła do usunięcia zwietrzałych partii i wykształcenia obecnego kształtu.

Dalej docieramy do górnej stacji wyciągu krzesełkowego, przy której wchodzimy na czarny szlak turystyczny i rozpoczynamy wspinaczkę na Szrenicę. Z tego miejsca roztacza się przepiękna panorama widokowa w stronę Śnieżnych Kotłów, a także znajdującej się lekko ponad nami Szrenicy.

Szybko i sprawnie pokonujemy podejście i meldujemy się na Szrenicy (1362 m n.p.m.). Jest to szczyt położony w zachodniej części Karkonoszy w obrębie Karkonoskiego Parku Narodowego, w pobliżu granicy państwowej z Czechami. Cały masyw zbudowany jest z granitu karkonoskiego. W rejonie Szrenicy występuje specyficzny mikroklimat: panują w tym miejscu silne wiatry, długotrwałe opady oraz zjawisko szadzi.

Na szczycie znajduje się schronisko Szrenica, będące dużym, masywnym murowanym budynkiem przez co należy do największych wysokogórskich schronisk w Karkonoszach. Pierwsze schronisko na Szrenicy wybudowano dopiero w latach 1921-1922. Po II wojnie światowej w schronisku mieściła się strażnica WOP, w 1951 zostało obiektem PTTK. W styczniu 1972 pożar zniszczył 70% powierzchni dachu. W 1973 rozpoczęto remont, który trwał jednak bardzo długo. W 1992 ruinę kupili prywatni właściciele – rodzina Kłopotowskich, którzy ponownie uruchomili ten obiekt.

Sama Szrenica to także doskonały punkt widokowy. Tuż przy schronisku możemy podziwiać panoramę widokową na Grzbiet Jesztiedzko-Kozakowski z Jestedem (1012 m n.p.m.), Góry Izerskie z najwyższymi szczytami zarówno po polskiej jak i czeskiej stronie: Jizera (1122 m n.p.m.), Smrk (1124 m n.p.m.), Stóg Izerski (1107 m n.p.m.) czy Wysoka Kopa (1126 m n.p.m.). Dobrze widać również Kopalnię Kwarcu Stanisław, a także Wysoki Kamień (1083 m n.p.m.). Przechodząc kawałek dalej nasza panorama rozszerza się na czeską stronę Karkonoszy. Dostrzec możemy m.in. Kotel (1435 m n.p.m.). Trzeci punkt widokowy znajduje się na stalowej platformie usytuowanej na wierzchołku Szrenicy. Stąd pięknie widać Kotlinę Jeleniogórską i otaczające je Góry Kaczawskie czy Rudawy Janowickie, a ponadto podziwiać możemy wieżę RTV nad Śnieżnymi Kotłami czy Łabski Szczyt (1472 m n.p.m.).

Ze Szrenicy ruszamy w dalszą drogę za znakami czarnego szlaku turystycznego, aż do skrzyżowania z czerwonym Głównym Szlakiem Sudeckim. Ścieżka sprowadza nas w dół, a na wspomnianym skrzyżowaniu skręcamy w lewo i rozpoczynamy wędrówkę w kierunku kolejnej ciekawostki, cały czas nieco schodząc. Tą ciekawostką natomiast są skałki Trzy Świnki. Jest to grupa skałek zbudowana z granitu porfirowatego z widocznymi dużymi kremowymi kryształami skaleni. Granit jest gęsto poprzecinany żyłami aplitu, które są gdzieniegdzie spękane w regularną kostkę podobną do szachownicy. Formacje skalne pochodzą najprawdopodobniej jeszcze z okresu plejstocenu, zaś ostateczny kształt nadały im procesy wietrzenia granitu.

Podobnie jak w przypadku innych skałek w Karkonoszach, istnieje również legenda związana z powstaniem Trzech Świnek. Opowiada ona o Liczyrzepie, który pewnego razu najął się jako pomocnik w gospodarstwie do wypasu świń. Kiedy przyszedł czas wypłaty, chciwy gospodarz nie chciał jednak dać Liczyrzepie pieniędzy i ukrył trzy świnie chcąc oskarżyć go o ich stratę w trakcie wypasu, i w ten sposób uniknąć płatności. Duch Gór przejrzał jednak zamiary nieuczciwego gospodarza i przywiódł go na miejsce, gdzie ten wcześniej ukrył zwierzęta. Następnie nadymał trzy świnie tak, że pękły, a na koniec zamienił je w kamienie.

Dalej szlak doprowadza nas do kolejnej ciekawej formacji skalnej jaką jest Twarożnik. Jest to również skałka granitowa. W skład formacji skalnej wchodzi kilka charakterystycznych płaskich bloków skalnych, których wysokość dochodzi do 12 m. Co ciekawe przez Twarożnik przebiega granica polsko-czeska – na szczycie skałek umiejscowiony jest kamień graniczny. Nazwa formacji wzięła się od kształtu zwieńczającej skałki, która przypomina gomółkę białego sera.

Kontynuujemy naszą wędrówkę czerwonym szlakiem. Trasa od Twarożnika zaczyna nas prowadzić znów ku górze. Nie ma tu jednak jakiś większych podejść. Idzie nam się całkiem dobrze, choć nieco doskwiera nam pogoda – mamy dziś rekordowe temperatury. Dobrze, że co jakiś czas słońce przysłaniają chmury. Docieramy do miejsca, w którym możemy skręcić w prawo i dojść do Źródeł Łaby, my natomiast idziemy dalej w stronę Łabskiego Szczytu (1472 m n.p.m.).

Za Łabskim Szczytem szlak nieco się wypłaszcza, a przed nami pojawia się Radiowo-telewizyjny Ośrodek Nadawczy Śnieżne Kotły. Jest to wieża RTV o wysokości 24 metrów zbudowana w 1897 jako Schronisko „Nad Śnieżnymi Kotłami” wykorzystywane wówczas w celach turystycznych. W 1944 roku Luftwaffe zorganizowało w schronisku stację radiolokacyjną, która po wojnie przeszła w polskie ręce. W 1960 roku wybudowano na obiekcie stację linii radiowych, co umożliwiło pokaz transmisji z igrzysk olimpijskich w Rzymie. Od 1976 swoje regularne nadawanie zaczęła TVP2. W listopadzie 1979 roku rozpoczęto emisję programów radiowych, a w lipcu 1981 TVP1. 15 lat później skład programów telewizyjnych uzupełnił Polsat. 1 czerwca 2012 roku rozpoczęła się regularna emisja pierwszego, 7 listopada tego samego roku drugiego, a 23 lipca 2013 roku trzeciego multipleksu telewizyjnego DVB-T w ramach naziemnej telewizji cyfrowej.

Mijamy budynek i docieramy do punktu widokowego Czarcia Ambona, z którego roztacza się niesamowita panorama na Śnieżne Kotły, które składają się z dwóch cyrków lodowcowych – od zachodu Małego Śnieżnego Kotła i od wschodu – Wielkiego Śnieżnego Kotła, oddzielonych skalistą grzędą. Głębokość Małego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 300 m, a wysokość ścian skalnych dochodzi do 100 m. Ściany są poprzecinane kilkoma żlebami. Poniżej wylotów żlebów znajdują się stożki usypiskowe (piargi). Jego dno leży na wysokości ok. 1175 m n.p.m. Głębokość Wielkiego Śnieżnego Kotła wynosi ok. 250 m, a wysokość ścian osiąga 150 m. Są one pocięte siedmioma żlebami, u wylotu których narosły stożki usypiskowe. Dno kotła leży na wysokości ok. 1245 m n.p.m.

Oczywiście w takim miejscu organizujemy sobie dłuższą przerwę na zasłużony odpoczynek. Panorama jest niesamowita. Podziwiamy uroki Śnieżnych Kotłów, położonych w dole Śnieżnych Stawków, czy pobliskiego Wielkiego Szyszaka (1509 m n.p.m.), robimy pamiątkowe zdjęcia, jest także czas na posiłek.

Po przerwie ruszamy w dalszą drogę. Obchodzimy Śnieżne Kotły zatrzymując się przy wszystkich punktach widokowych, a dalej szlak zaczyna nas sprowadzać po kamienistych stokach Wielkiego Szyszaka w kierunku obniżenia pod Śmielcem. W pewnym momencie pojawia się piękny widok na Śmielec (1424 mm n.p.m.) czy Czeskie Kamienie (1417 m n.p.m.).

Z obniżenia pod Śmielcem schodzimy za znakami niebieskiego szlaku turystycznego do rozdroża pod Śmielcem, gdzie ponownie zmieniamy szlak. Teraz wędrować będziemy za znakami zielonego szlaku turystycznego w stronę Śnieżnych Stawków. Szlak prowadzi nas nieco ku górze, aż docieramy do miejsca, w którym pojawia się przepiękny widok na Wielki Śnieżny Kocioł. Jeszcze przed chwilą byliśmy tam na górze, a teraz podziwiamy to wspaniałe miejsce z dołu.

Dalej szlak sprowadza nas do Śnieżnych Stawków. Jest to zespół ośmiu bezodpływowych jeziorek, z czego sześć z nich to jeziorka występujące okresowo. Pozostałe dwa jeziorka stałe, mają głębokość zmieniającą się w ciągu roku, a maksymalnie osiągają do 1,5 m głębokości. Śnieżne Stawki położone są na dnie kotłów polodowcowych Śnieżnych Kotłów w zagłębieniach między morenami, będącymi pozostałością działającego kiedyś lodowca.

Po krótkiej przerwie jaką sobie zorganizowaliśmy przy Śnieżnych Stawkach ruszamy w dalszą drogę za znakami zielonego szlaku turystycznego. Początkowo zakosami, następnie przez drewnianą kładkę i dalej już kamienistą ścieżką wędrujemy w stronę Schroniska PTTK pod Łabskim Szczytem, po drodze podziwiając widoki na Śnieżne Kotły czy na Szklarską Porębę i Góry Izerskie.

Jest to dosyć trudny odcinek trasy ze względu na kamienistą drogę, ale niezwykle piękny pod względem krajobrazów. W miarę sprawnie udaje nam się go pokonać i docieramy do wspomnianego schroniska, które położone jest na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego na wysokości 1168 m n.p.m. Schronisko należy do jednych najstarszych w Karkonoszach, powstało w czasie wojny 30-letniej jako jedna z pierwszych bud pasterskich, dającym jednocześnie schronienie wędrowcom. Wraz ze wzrostem zainteresowania górami i rozwojem turystyki w Karkonoszach stare budy pasterskie zaczęły zmieniać swój wygląd, stając się schroniskami górskimi.

W 1897 niedaleko powstało schronisko nad Śnieżnymi Kotłami i w tym okresie wybudowano też drogę łączącą oba obiekty. W grudniu 1915 wybuchł pożar i strawił budynek. Nowa, prowizoryczna buda, która stanęła na fundamentach starej, była skromna. W 1925 wprowadzono oświetlenie elektryczne, w miejsce gazowego. W 1938 wybudowano kolejny obiekt noclegowy, który poprawił jakość i liczbę noclegów. Po II wojnie światowej przejęło je PTTK. Na miejscu organizujemy sobie kolejną przerwę na odpoczynek.

Kończymy naszą przerwę i ruszamy w dalszą drogę, za znakami żółtego szlaku turystycznego. Ścieżka sprowadza nas w dół, aż docieramy do Kukułczych Skał położonych na zboczu Śląskiego Grzbietu w Zachodnich Karkonoszach na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Kukułcze Skały zbudowane są z granitu karkonoskiego. Tworzą je trzy główne baszty skalne o wysokości dochodzącej do 7 metrów, wokół których leżą granitowe bloki. Środkowy filar stojący pomiędzy dwoma większymi basztami nosi nazwę „Wahadło” – podobno silny wiatr potrafi je wprawić w ruch. Jak na większości karkonoskich skałek możemy tu zaobserwować procesy geologiczne oraz geomorfologiczne – między innymi występują tu spękania biegnące w trzech kierunkach, czyli tak zwany cios granitowy.

Dalsza część naszej wycieczki to wędrówka w dół za znakami żółtego szlaku turystycznego. Typowy marsz leśną ścieżką w kierunku Szklarskiej Poręby, do której w końcu docieramy, a wychodzimy przy ulicy Uroczej, tym samym zamykając naszą pętelkę. Za nami bardzo ciekawa wycieczka, dosyć wymagająca pod względem kondycyjnym, ale na pewno warta do przejścia. Tak więc polecam wszystkim ten piękny region.