Wąwóz Myśliborski i okolice

Wąwóz Myśliborski, Radogost, Bazaltową Górę i Małe Organy Myśliborskie odwiedziłem podczas urlopu w 2021 roku. Zapraszam do lektury.

Trasa:

Myślibórz – Wąwóz Myśliborski – Jakuszowa – Radogost – Bazaltowa Góra – Małe Organy Myśliborskie – Myślibórz

Długość – ok. 13 km

Pkt. GOT – 19

Mapa:

Relacja:

W dzisiejszej relacji zapraszam na opis kolejnej wycieczki w ramach mojego urlopu w 2021 roku. Ten postanowiłem spędzić w głównej mierze w Sudetach Zachodnich. Udało mi się odwiedzić m.in. Góry Izerskie, Kotlinę Jeleniogórską, Pogórze Izerskie, Góry i Pogórze Kaczawskie czy Pogórze Wałbrzyskie, a przez większość urlopu towarzyszył mi kolega z kurs Włodek Kotwas.

Czwarty dzień urlopu rozpoczynamy wczesnym rankiem od śniadania na naszej kwaterze w Szkolnym Schronisku Młodzieżowym w Złotoryi. Tuż po śniadaniu wsiadamy samochodu i ruszamy w ostatnią podróż po Górach Kaczawskim. Tym samym żegnamy się ze Złotoryją. Ponadto dziś po raz ostatni w wędrówce towarzyszyć będzie mi Włodek. Zaplanowałem sobie przejście ciekawej trasy obejmującej wizytę w Wąwozie Myśliborskim, a także zdobycie Radogosta czy Małych Organów Myśliborskich. Szybko docieramy do wspomnianej miejscowości, a nasz samochód pozostawiamy na parkingu przy wejściu na teren Rezerwatu Przyrody Wąwóz Myśliborski. Zabieramy plecaki i ruszamy w drogę.

Obszar rezerwatu stanowi fragment zalesionej doliny wciosowej potoku Jawornik położonej między miejscowościami Myślibórz, Myślinów i Jakuszowa. Rezerwat został utworzony na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 21 kwietnia 1962 r. dla ochrony ciekawych form geologicznych i wielu rzadkich gatunków roślin chronionych oraz naturalnych zbiorowisk leśnych. Jest to rezerwat florystyczny o łącznej powierzchni 9,72 ha.

Rezerwat utworzono głównie dla ochrony jedynego na Dolnym Śląsku stanowiska bardzo rzadkiej, chronionej paproci, języcznika zwyczajnego, występującego na skałach zieleńcowych oraz otaczającego go naturalnego lasu mieszanego grądowego i innych rzadkich roślin: paprotnika kolczystego, jemioły jodłowej oraz śledziennicy naprzeciwlistnej. W rezerwacie występują też m.in.: wawrzynek wilczełyko, przylaszczka pospolita, lepiężnik, pierwiosnka wyniosła, rojnik górski. W czystych wodach potoku występuje ciekawy glon hildenbrandia rzeczna.

W rezerwacie znalazły również ochronę najstarsze fragmenty krajobrazotwórcze, jakimi są relikty podmorskiego wulkanizmu – lawy poduszkowe oraz inne skały przeobrażone pochodzące ze starszego paleozoiku, głównie zieleńce, łupki zieleńcowe i diabazy oraz ordowickie łupki i fyllity, należące do metamorfiku kaczawskiego. Z późniejszego alpejskiego okresu chroniona jest krawędziowa rzeźba terenu, w której występuje paleogeńskie zrównania powierzchni z reliktami bazaltowego wulkanizmu lądowego z okresu trzeciorzędu.

Przez teren rezerwatu przeprowadza nas żółty szlak turystyczny, a my spokojnie idziemy zatrzymując się co jakiś czas przy tablicach edukacyjnych. Zapoznajemy się z informacjami, a także podziwiamy uroki tego miejsca. W pewnym momencie docieramy do miejsca gdzie w prawo odbija żółty szlak turystyczny, a dalej na wprost idzie czarny szlak. Tutaj żegnam się z Włodkiem, który towarzyszył mi przez te kilka dni. Inne plany spowodowały, że musiał się odłączyć. Dzięki Włodziu!

Tymczasem, samotnie już kontynuuję wędrówkę czarnym szlakiem. Docieram do miejsca gdzie w lewo odbija ścieżka i tutaj wchodzę na czarny szlak turystyczny. W ten sposób opuszczam teren rezerwatu. Wychodzę na otwartą przestrzeń, a szlak dalej wiedzie mnie wzdłuż pola w kierunku miejscowości Jakuszowa. Po chwili jestem już wśród zabudowań wsi, a przede mną wyłania się miejsce odpoczynkowe tuż przy którym znajduje się pomnik poległych w I Wojnie Światowej. Tutaj zatrzymuję się na krótką przerwę.

Po przerwie ruszam w dalszą drogę. Na mapie na początku relacji trochę inaczej zaznaczyłem trasę niż faktycznie szedłem. Pozostawiam za sobą miejsce odpoczynkowe i dalej idę za znakami czarnego szlaku turystycznego. Docieram do skrzyżowania dróg. Szlak czarny wiedzie w prawo, a w lewo odbija nieoznakowana ścieżka. Na mapie jest ona przerwana, ale w rzeczywistości jak się okazuje można nią przejść w kierunku z Paszowic do Nowej Wsi Wielkiej. W pewnym momencie na trasie pojawiają się nawet ciekawe widoki.

Docieram do wspomnianej drogi, przechodzę na drugą stronę i kontynuuję marsz nieoznakowaną ścieżką. Warunki są trudne bowiem na drogach pełno wody i błota. Nie poddaję się jednak. Mijam dwa skrzyżowania, a na trzecim odbijam w lewo i kieruję się w stronę szczytu Radogost wędrując leśnymi ścieżkami. Docieram do kolejnego skrzyżowania. Tutaj analizuję swoje położenie z mapą elektroniczną. Okazuje się, że muszę tutaj skręcić w lewo, a po kilkunastu metrach w prawo. Przede mną pojawia się podejście z oznakowaniem ścieżki prowadzącej na szczyt.

Szybko pokonuję podejście, a po chwili melduję się na szczycie. Radogost (398 m n.p.m.) to wzniesienie położone na terenie Parku Krajobrazowego „Chełmy” w południowo-wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, dokładniej na Pogórzu Złotoryjskim. Wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazanitu mioceńskiego, stanowiącego część dawnego wulkanicznego komina, z towarzyszącą mu pokrywą lawową. Bazanit budujący wzniesienie jest spękany, tworzy regularne słupy lub grube nieregularne pseudosłupy. Na zboczach występują skalne duże ostrokrawędziste głazy tworzące miejscami rumowiska skalne.

Wzniesienie w trzeciorzędzie było wyższe od obecnego wzgórza. W okresie zlodowacenia, trakcie transgresji lądolodu wzniesienie było całkowicie przykryte lodem, wody topniejącego lądolodu, oraz silne procesy erozyjne, trwające przez kilka milionów lat, przyczyniły się do zdarcia grubej pokrywy otaczającej komin wulkaniczny. Z dawnego wulkanu zachowały się tylko neki, w postaci twardzieli wypełniających wnętrze krateru.

Na szczycie znajduje się murowana z granitu i cegły okrągła w przekroju wieża widokowa o wysokości 22 metrów, zbudowana pod koniec XIX wieku, wyremontowana w latach 90. XX wieku. Szybko ruszam na górę, a moim oczom wyłania się piękna panorama widokowa. Pięknie widać nieco oddalone Góry Kamienne, a bliżej mnie pojawiają się Góry Wałbrzyskie z Chełmcem (851 m n.p.m.) i Trójgarbem (778 m n.p.m.). Dalej pojawia się widok na Grzbiet Wschodni Gór Kaczawskich z widoczną najwyższą Porębą (671 m n.p.m.). Nieco dalej pojawia się także Baraniec (720 m n.p.m.), czyli Grzbiet Południowy Gór Kaczawskich. Widać również Grzbiet Północny Gór Kaczawskich z Łysą Górą (708 m n.p.m.) czy Okolem (825 m n.p.m.). Pięknie również widać inne szczyty Pogórza Kaczawskiego, a także położony niedaleko Jawor, który dziś będzie moją bazą noclegową.

Na wieży widokowej spędzam dłuższą chwilę, mam czas na odpoczynek, a także na jakiś posiłek. W końcu jednak decyduję się ruszyć w dalszą drogę. Wieżę pozostawiam za sobą i rozpoczynam zejście w kierunku Kłonicy. Po kilku chwilach wychodzę na otwartą polanę, a przede mną otwiera się widok na wspomnianą miejscowość. Dalej schodzę w kierunku zabudowań, gdzie wkraczam na czerwony szlak turystyczny tzw. szlak brzeżny, którym teraz dalej będę wędrować.

Skręcam w lewo, pozostawiam za sobą Kłonicę i za oznaczeniami czerwonego szlaku kieruję się w ponownie w stronę drogi, którą już dziś przekraczałem. Znów przechodzę na drugą stronę i rozpoczynam podejście na Bazaltową Górę (368 m n.p.m.). Szlak wiedzie szeroką ścieżką, podejście nie sprawia mi trudności. Docieram do miejsca w którym w lewo skręca ścieżka w kierunku dawnego kamieniołomu. Ruszam tutaj zrobić zdjęcie, a następnie bezpośrednio nieoznakowaną ścieżką wspinam się na górę dawnego kamieniołomu.

Tutaj znajduje się ciekawy punkt widokowy z którego roztacza się ciekawa panorama Przedgórza Sudeckiego (m.in. widok na Wzgórza Strzegomskie) i oddalonych Sudetów. Dalej kieruję się już bezpośrednio na szczyt. Bazaltowa Góra (368 m n.p.m.) to wzniesienie położone na terenie Parku Krajobrazowego “Chełmy”, w południowo-wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, na Pogórzu Złotoryjskim.

Wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazanitu mioceńskiego, który tworzy pokrywę lawową oraz wypełnia część komina dawnego wulkanu tarczowego o zasadowej lawie. Bazalt budujący wzniesienie jest spękany, tworzy regularne słupy. W niższej części zbocza zalegają warstwy utworów soliflukcyjnych, a u podnóża występują osady glacjalne, fluwioglacjalne. Oddzielność słupową bazaltów (bazanitów) widać doskonale w wyrobisku dawnego kamieniołomu na południowo-wschodnim zboczu góry. Podczas eksploatacji odsłonięto w centralnej części dawny komin wulkaniczny.

Na szczycie znajduje się 10-metrowa wieża widokowa wzniesiona w 1906 roku z łamanego kamienia bazaltowego na planie koła. Wejście do wieży stanowi gotyzujący portal, obramowany cegłą klinkierową. Wieżę wieńczy platforma widokowa otoczona krenelażem na kroksztynach. Niestety wieża jest niska i straciła walor widokowy – szkoda, że wybudowano ją taką niską. Robię tutaj zdjęcie i ruszam w dalszą drogę.

Nieoznakowaną ścieżką schodzę w kierunku czerwonego brzeżnego szlaku, którym dalej wędrować będę w stronę wzgórza Rataj (350 m n.p.m.). Szlak sprowadza mnie w dół i wiedzie początkowo lasem. Dalej wychodzę na otwartą polanę, a przede mną otwiera się widok na wspomniany szczyt. Szlak wiedzie polem i doprowadza mnie do ścieżki rowerowej. Skręcam w prawo, a po kilkudziesięciu metrach w lewo. Dalej docieram do punktu widokowego z którego roztacza się ciekawa panorama na Jawor. Oczywiście zatrzymuję się tutaj na chwilę aby zrobić pamiątkowe zdjęcia.

Opuszczam punkt widokowy i rozpoczynam ostatnie dziś podejście tym razem na wspomniany wcześniej Rataj (350 m n.p.m.). Szybko pokonuję ostatnią trudność i docieram do miejsca gdzie w lewo odbija ścieżka, która doprowadza do największej ciekawostki tego wzniesienia.

Sam Rataj (350 m n.p.m.) to wzniesienie położone  na terenie Parku Krajobrazowego „Chełmy”, w południowo-wschodniej części Pogórza Kaczawskiego, na Pogórzu Złotoryjskim. Jest to wzniesienie o zróżnicowanej budowie geologicznej, zbudowane z bazaltu mioceńskiego stanowiącego część rdzenia dawnego wulkanu tarczowego o zasadowej lawie. Bazalt budujący wzniesienie jest spękany tworzy regularne słupy. Na zboczach występują skalne rumowiska zbudowane z dużych ostrokrawędzistych kamieni pochodzenia wulkanicznego. Niższe partie zbocza przykrywają utwory soliflukcyjnych, a u podnóża występują również osady glacjalne, fluwioglacjalne.

Na zboczu góry w wyrobisku nieczynnego kamieniołomu znajdują się słynne Małe Organy Myśliborskie. Jest to sztuczne odsłonięcie bazaltów o wyraźnie widocznej strukturze słupowej. Wiek utworu szacuje się na 30 milionów lat. W nieczynnym kamieniołomie została odsłonięta środkowa część komina wulkanicznego, z zaznaczoną tylko jedną fazą aktywności wulkanicznej. Zakrzepła lawa tworzy słupy o średnicy do 30 cm, długie i wysmukłe. W części środkowej słupy są prawie pionowe, bliżej partii zewnętrznych nachylają się nieznacznie w stosunku do poziomu. Małe Organy Myśliborskie stanowią pomnik przyrody nieożywionej.

Kończę swój pobyt przy Małych Organach Myśliborskich, które robią niesamowite wrażenie. Następnie wracam ścieżką do czerwonego szlaku turystycznego. Skręcam w lewo i rozpoczynam zejście w kierunku Myśliborza. Szlak obchodzi szczyt, a następnie przez otwartą polaną sprowadza do wspomnianej miejscowości.

W ten sposób moja dzisiejsza wycieczka w tym rejonie dobiega końca. Docieram na parking, wsiadam do samochodu i ruszam do Jawora, który dziś będzie moją bazą wypadową. Czas mam bardzo dobry, także będzie jeszcze chwila na spacer po tym zabytkowym mieście. Tymczasem zachęcam do wizyty w Wąwozie Myśliborskim, a także do spaceru na Radogost czy do Małych Organów Myśliborskich. Są to piękne i ciekawe miejsca warte odwiedzenia.